Падтрымаць каманду Люстэрка
Беларусы на вайне
  1. Троллейбусная сеть Минска — крупнейшая в мире. Почему от этого транспорта отказываются во многих странах, несмотря на экологичность?
  2. Эксперты проанализировали вчерашнее согласие Путина на прекращение огня, но «с нюансами» — вот их выводы
  3. Лукашэнка паскардзіўся, што яго ў Расіі «перыядычна» абвінавачваюць ва «ўтрыманстве», і прывёў свае аргументы, чаму гэта не так
  4. Чиновники много рассуждают, что сделать, чтобы медработники не уезжали из страны. Медсестра из минской больницы дала им простой ответ
  5. Лукашэнка на сустрэчы з Пуціным завысіў яўку на мінулых выбарах і колькасць галасоў у сваю падтрымку
  6. Путин согласен с предложением прекратить боевые действия в Украине, «но есть нюансы»
  7. Прадстаўнік Крамля: Масква супраць часовага перамір'я
  8. Калі ў Польшчы жанчына нараджае без мужа, гэта здзіўляе. Гінеколаг з'ехала з Беларусі пасля пратэстаў, а цяпер да яе стаяць чэргі ў Польшчы
  9. Улады перажываюць праз адток моладзі і думаюць, як яе ўтрымаць. Расказваем пра ідэі з закрытага дакумента (вам не спадабаецца)
  10. Вырашылі праверыць інфармацыю ад BYPOL і паспрабавалі ўладкавацца ў дзяржарганізацыі з подпісам за Бабарыку. Расказваем, што з гэтага выйшла
  11. Мобильные операторы анонсировали изменения. Есть предупреждение для клиентов — важно сделать одно действие, чтобы не остаться без связи
  12. «Занадта блізкі да Украіны». Трамп адхіліў галоўнага прадстаўніка ЗША на перамовах праз прэтэнзіі Крамля — СМІ
  13. Кіроўцы аўтобусаў сцвярджаюць, што на мяжы з Літвой «трасуць жорстка». Ці павялічыўся час праходжання?
  14. «Я бы сделала это и бесплатно». Поговорили с беларуской, которая сыграла в фильме, получившем пять наград на «Оскаре»
Читать по-русски


Людзі схільныя судзіць іншых, нават не ведаючы поўнай карціны. Такое нярэдка здараецца ў дачыненні да жанчын, у якіх няма дзяцей. Адзін з яскравых выпадкаў за апошні час — гэта словы кандыдата ў віцэ-прэзідэнты ЗША Джэймса Дэвіда Вэнса, які ідзе на выбары ў пары з Дональдам Трампам. Некалькі гадоў таму ён назваў бяздзетных жанчын «купкай кашатніц, якія няшчасныя праз сваё жыццё і зроблены імі выбар», — і нядаўна яму гэта прыгадала акторка Джэніфер Эністан, якая хацела, але так і не змагла зацяжараць. «Люстэрка» знайшло беларуску, якой 40 гадоў і ў яе таксама няма дзяцей, хоць яна імкнецца стаць маці. Расказваем пра асуджэнне і праблемы ў асабістым жыцці, з якімі яна сутыкнулася, а таксама планы жанчыны на будучыню, калі раптам зацяжараць так і не ўдасца.

Изображение носит иллюстративный характер. Фото: freepik.com
Выява мае ілюстрацыйны характар. Фота: freepik.com

Імя суразмоўніцы змененае з меркаванняў яе бяспекі.

«Мне здаецца, у дактароў быў страх прапанаваць нейкія лішнія абследаванні»

Цяпер 40-гадовая Алена ўспамінае, што заўсёды добра ставілася да дзяцей і хацела іх мець. Але, як і многія жанчыны, для пачатку вырашыла як мінімум атрымаць адукацыю і знайсці сябе ў кар’еры. Пасля школы яна адвучылася на эканамістку, потым лёгка знайшла добрую працу па спецыяльнасці, якая прыносіла нядрэнны прыбытак.

Цяпер, здавалася б, можна думаць і пра сям’ю. Але асабістае жыццё па-здрадніцку не складалася. Алена кажа сама пра сябе, што «аказалася жанчынай з моцным характарам, якая не была гатовая ў адносінах з мужчынамі цярпець».

— Упершыню я, як на нашыя беларускія меркі, позна выйшла замуж: мне было ўжо за 30. З мужам мы адразу ж спрабавалі зачаць дзіця — і ў нас нават атрымалася. Але скончылася ўсё сумна — яшчэ ў першым трыместры плод перастаў развівацца. Гэта нас вельмі падкасіла. Муж перастаў хацець са мной сэксу і, як я зразумела, дзіцяці. І так наш шлюб распаўся, — расказвае Алена.

Пасля гэтага яна з сумам усміхаецца і называе той шлюб сваёй «апошняй рэпрадуктыўнай надзеяй».

Развод, як кажа суразмоўніца, яе падкасіў — давялося «доўга маральна аднаўляцца». У такім стане думак пра актыўны пошук новага спадарожніка жыцця і спатканні не ўзнікала наогул. У выніку, калі Алене споўнілася 38, яна цвёрда вырашыла зацяжараць і нарадзіць, што называецца, для сябе.

— Я адразу сказала доктару, што гатовая на ўсё, толькі б стаць маці. Зрабіць усе аналізы? Добра. Здаць пяць літраў крыві? Не праблема. Выдаткаваць пяць тысяч рублёў, даляраў, еўра… Я была ў такім узросце і стане, што прасіла не эканоміць маіх сродкаў, — успамінае свой настрой беларуска. — Не магу сказаць, што мне трапляліся кепскія дактары, але, мне здаецца, у іх быў пэўны страх прапанаваць нейкія лішнія абследаванні, прэпараты. Можа, думалі, што я вырашу, нібыта з мяне выпампоўваюць грошы.

У выніку другая спроба Алены скончылася, як і першая — гібеллю плода. Паводле яе, доктарка канстатавала: адзіны фактар, які перашкодзіў развіццю цяжарнасці — гэта ўзрост. Ніякіх хвароб ці нават проста асаблівасцяў рэпрадуктыўных органаў у Алены дагэтуль так і не выявілася.

— Проста не разумела, як так магло адбыцца. Я ж здаровы чалавек, — разважае суразмоўніца. — Вядома, у мяне былі нейкія пераломы, бо я вяду актыўны лад жыцця: то на лыжах, то яшчэ на чым-небудзь пакатаюся. Але глабальных праблем не было. І калі ў мяне другі раз не атрымалася вынасіць цяжарнасць, я вырашыла ўсё ўзяць у свае рукі.

Алена ўзялася штудыяваць медыцынскую літаратуру і розныя сайты — так высветліла, напрыклад, што жанчынам рэкамендуецца прымаць фоліевую кіслату (вітамін групы В) не толькі падчас цяжарнасці, але і да яе: рэчыва грае ключавую ролю ў развіцці плода. Нягледзячы на рэгулярныя паходы па дактарах, нашая суразмоўніца запэўнівае, што ніхто не раіў ёй звярнуць на гэта ўвагу.

Акрамя таго, Алена са сваёй ініцыятывы таксама зрабіла генетычны пашпарт — інфармацыю з яго дактары могуць выкарыстаць для карэкцыі неспрыяльных эфектаў генаў. У тым ліку калі ў жанчыны раз за разам не атрымліваецца вынасіць цяжарнасць.

— У мяне склалася ўражанне, што калі б я гэта зрабіла яшчэ да абедзвюх сваіх цяжарнасцяў і ішла да дактароў з вынікамі даследаванняў на руках, то ўсё магло быць інакш і я б цяпер сядзела з дзіцем, а не гаварыла з вамі, — прызнаецца Алена. — Цяпер, вядома, я абураюся, што ўсё жыццё рэгулярна хадзіла да гінеколагаў і ніхто нават не намякнуў: «Леначка! Вазьмі ды замарозь свае яйкаклеткі. Так, сёння ў цябе могуць быць праблемы з мужам, але проста зрабі гэта — а потым будзеш вырашаць». Але так выйшла, што пра гэты варыянт я даведалася толькі нядаўна, калі ўжо стала позна.

«Гэта ж не так, што бярэш першага-лепшага мужчыну і ідзеш рабіць з ім дзіця»

У нейкай ступені, удакладняе Алена, яна злуецца і на сябе таксама. Жанчына кажа, што рэпрадуктыўная усвядомленасць прыйшла да яе толькі пасля 30.

— На ўласным досведзе я пераканалася, што жанчыны, якія да 40 гадоў не нарадзілі — гэта часцей за ўсё не тыя жанчыны, якія не хочуць нараджаць у 20−30 гадоў. Хутчэй, ім проста не ўдалося сустрэць раней прыдатнага партнёра, — упэўненая беларуска. — Узяць, напрыклад, мужчыну, з якім у мяне былі сур’ёзныя адносіны яшчэ да таго, як мне споўнілася 30. У нейкі момант я зразумела, што я ў яго не адзіная, — і сышла. Але гэта ж не так проста, што пасля разрыву ты едзеш у клуб, бярэш першага-лепшага мужчыну і ідзеш рабіць з ім дзіця. Гэта балюча, ты аднаўляешся, спрабуеш сабраць у кучку сябе і сваю самаацэнку. І доўгі час у цябе наогул няма рэсурсаў і прасторы ў жыцці нават на думкі пра дзяцей, не тое што на іх саміх.

Изображение носит иллюстративный характер. Фото: freepik.com
Выява мае ілюстрацыйны характар. Фота: freepik.com

Сваю палоўку Алена ў выніку ўсё ж сустрэла — адносна нядаўна. Цяпер яна шчаслівая ў адносінах: і яна, і яе партнёр хочуць дзіця. Але да 40 гадоў пытанне паўстала, як кажа суразмоўца, «ужо тэхнічнае».

— Калі б у мяне былі мае маладыя 19-гадовыя яйцаклеткі, то, думаю, працэс быў бы зусім іншы, — лічыць беларуска.

Нядаўна яна здала аналіз на антымюлераў гармон (АМГ) — ён паказвае ўзровень аварыяльнага рэзерву жанчыны. Прасцей кажучы, ацэньвае шанец на зачацце грунтуючыся на колькасці яйкаклетак у яечніках. Узровень гэтага гармону і праўда падае з узростам, аднак розныя дактары і медустановы па-рознаму ацэньваюць, у які момант яго можна лічыць трывожна нізкім. Да прыкладу, у амерыканскіх і азіяцкіх клініках недастатковым для зачацця ўзроўнем называюць значэнні толькі ніжэй за 1 нг/мл, а вось ва ўкраінскім цэнтры «Мати та дитина» пішуць, што ад 1 да 2 нг/мл — гэта літаральна «апошні вагон». Зрэшты, калі паказчык АМГ занадта высокі — напрыклад, ад 10 нг/мл — гэта можа сігналізаваць пра наяўнасць у жанчыны сіндрому полікістозных яечнікаў, пры якім вынасіць цяжарнасць таксама няпроста.

— Выявілася, што АМГ у мяне — 2 нг/мл. Мне наўпрост сказалі, што з такім паказчыкам у мяне ёсць максімум паўгода для натуральных спробаў зачаць. Вось цяпер да снежня мы спрабуем, — кажа Алена. — Калі не, наш наступны варыянт — адразу ЭКА.

На думку суразмоўніцы, якая ўсе свае абследаванні рабіла ў Беларусі, медыцынскім цэнтрам можна падумаць пра іншыя падыходы да сваіх пацыентаў. Да прыкладу, замест падштурхоўвання да родаў ці, наадварот, заспакаення, што ўсё яшчэ наперадзе, «без крытыкі, ацэньвання і запалохвання» рэкамендаваць здаваць аналізы загадзя, каб прадбачыць і прагназаваць сітуацыю, грунтуючыся на фактах.

— У 30 гадоў мне ніхто не прапанаваў здаць АМГ, а калі б ён ужо тады быў даволі нізкі, я магла замарозіць яйкаклеткі і цяпер мой шлях быў бы прасцейшы. А мне казалі толькі: «Будзе ў вас авуляцыя — ідзіце займайцеся сэксам з вашым мужчынам», — успамінае Алена. — Я неяк наўпрост спытала ў доктара, што яны разумеюць пад «рэгулярным сэксам» для зачацця — аказалася, што гэта мінімум два разы на тыдзень. Мінімум! А ў мяне нават у шлюбе столькі інтыму не было.

«Калі з кожным чалавекам, які цябе асуджае, пагаварыць шчыра, то ў іх саміх будзе шмат праблем»

У асноўным Алену падтрымлівала тое, што бацькі заўсёды былі на яе баку. Як і сяброўкі. Стаўленне дактароў нашая суразмоўніца таксама ўрэшце зразумела. Тое, што ў дзяржаўнай бальніцы на пацыентку можна вылучыць 5−10 хвілін, а ў прыватнай клініцы — 20, таксама «накладае свой адбітак», мяркуе яна.

З асуджэннем у свой бок Алена сутыкнулася толькі калі наважылася выгаварыцца і расказаць пра свае перажыванні ў сацсетках.

— Мне здаецца, многім беларускам пакуль, на жаль, незразумелы прынцып падтрымкі адна адной. Вельмі складана перайсці на бок жанчыны, калі нас усё жыццё, у тым ліку дзяржава, выстаўляюць вінаватымі. Рана нарадзіла? «Абы ногі рассунуць». Не нарадзіла, але вырашыла прысвяціць сябе кар’еры? «Дык трэба было раней думаць, чаго цяпер шкадаваць». Зрабіць правільна нібыта немагчыма, — прыводзіць прыклады суразмоўніца. — Але я прыйшла да таго, што стаўлюся да тых, хто асуджае, з разуменнем. Думаю, калі з кожным такім чалавекам пагаварыць шчыра, то ў іх саміх будзе шмат пытанняў, праблем.

Заявы чыноўніц — той жа кіраўніцы Беларускага саюза жанчын Вольгі Шпілеўскай — і дэпутатаў пра тое, што трэба «стымуляваць нараджаць», Алена называе далёкімі ад рэальнасці.

— У гэтым сэнсе мне спадабалася фраза блогеркі Таці, якая, дарэчы, родам з Беларусі. Яна неяк сказала, што дзяржаве трэба ў першую чаргу падтрымліваць тых жанчын, якія хочуць нараджаць — аднаго, двух, трох, пяцярых, усё роўна, — і дапамагаць ім прыйсці да шчаслівага мацярынства. Але пры гэтым ад***цца ад тых жанчын, якія нараджаць не хочуць наогул. Усё роўна чаму — трэба проста ад іх адчапіцца. Як падтрымліваць тых, хто хоча? Гэта ўжо праблема палітыкаў — для гэтага яны працуюць. Але прымушаць нараджаць усіх — утапічна, гэта выклікае толькі большы пратэст.

У будучыню Алена глядзіць не без аптымізму, але найгоршыя сцэнары таксама разглядае. Кажа, што ў яе ўзросце верыць у цуд і «магічнае мысленне» ўжо не камільфо.

— Падчас другой цяжарнасці я так хацела гэтае дзіця, што кожны дзень малілася, ледзь не ў космас пасылала запыты. На жаль, адно толькі жаданне не дапамагло. Таму сёння я вельмі цвяроза ацэньваю свае магчымасці, — кажа суразмоўніца. — Вядома, мне будзе вельмі сумна, калі так і не атрымаецца зацяжараць. Я сабе адмерала тэрмін да 45 гадоў — тады, думаю, дакладна з’едуць усе мае «самыя апошнія цягнікі». Магчыма, у такім выпадку я скарыстаюся донарскай яйкаклеткай падчас ЭКА. Але мы цяпер будзем вельмі моцна старацца зачаць. Я ўсё роўна веру, што ў нас атрымаецца.

Варыянты ўсынаўлення беларуска таксама разглядае. Але больш грунтоўныя разважанні пра гэта яна адклала — таксама да 45.

Чытайце таксама